CÁC THỂ LOẠI CỦA JAZZ
Khởi nguyên của Jazz, ra đời khoảng năm 1895, là sự kết hợp của điệu vũ xin bánh Cakewalks ở Châu Phi, những bài hát Coon Songs của người Mĩ da đen, và âm nhạc của "Jig bands". Nhạc sĩ đầu tiên của Ragtime được biết đến là Ben Harney với giai điệu đối lập của các điệu vũ Châu Phi, rất rung động, say mê và đầy ngẫu hứng.
Sau đó vào năm 1889, nghệ sĩ piano đến từ Missouri Scott Joplin phát hành sáng tác Ragtime đầu tiên đã định hình một thể loại nhạc mang tính quốc gia.
Sau đó vào năm 1889, nghệ sĩ piano đến từ Missouri Scott Joplin phát hành sáng tác Ragtime đầu tiên đã định hình một thể loại nhạc mang tính quốc gia.
2 - Classic Jazz:
Vào những năm 1900, Jazz được biểu diễn bởi những band nhạc nhỏ và bắt nguồn từ New Orleans
3 - Hot Jazz:
Tiêu biểu có Louis Amstrong với những bản ghi âm với band Hot Five, Hot Five and Sevens của ông. Những bản ghi âm được thực hiện bởi Hot Five and Hot Sevens của Louis Amstrong được xem là hoàn toàn CLASSIC JAZZ và cũng là phát ngôn cho khả năng sáng tạo nghệ thuật của Louis Amstrong. Âm nhạc trong Hot Jazz được cá nhân hóa bởi những đoạn solo ngẫu hứng đầy phát kiến (trên cấu trúc giai điệu), xúc cảm và được đẩy lên đỉnh điểm của "Hot" (nóng bỏng). Những đoạn giai điệu thường dùng trống, banjo hay guitar để làm mạnh dần, thỉnh thoảng là tốc độ hành quân (Tốc độ của nhịp hành quân-March). Ngay lập tức những ban nhạc và dàn nhạc đã kích thích sự phát triển của âm thanh "Hot" này khắp đất nước, đặc biệt những bản thu âm với kĩ thuật cao.
4 - Chicago style:
Chicago là mảnh đất sản sinh nhiều nghệ sĩ trẻ sáng tạo, cá nhân hóa đầy tìm tòi và kĩ thuật biểu diễn nhạc cụ điêu luyện của các nghệ sĩ. Chicago Style Jazz có ý nghĩa nâng cao tính ứng tấu ngẫu hứng trong những ngày đó. Sự đóng góp của các nhạc công tiểu biểu Bud Freeman, Eddie Condon, Benny Goodman, Gene Krupa (Nghệ sĩ sáng tạo những thiên hướng mới) có ý nghĩa rất nhiều cho những người tiên phong của Jazz vào thời kì Jazz còn "ẵm ngửa" cũng như tạo cảm hứng cho những người sau này.
5 - Swing:
5 - Swing:
Những năm 1930 là những năm của Swing. Bắt nguồn từ thể loại Jazz ở New Orleans, Swing là thể loại có giai điệu mạnh hơn và thêm"sinh lực". Swing cũng là một thể loại nhạc nhảy, liên kết mọi người bất cứ lúc nào. Mặc dù âm thanh của Swing là âm thanh tổng hợp nhưng Swing cũng đòi hỏi sự ứng biến đầy ngẫu hứng của mỗi cá nhân nhạc công trong quá trình biểu diễn để làm giai điệu thêm du dương hay solo phức tạp.
Giữa những năm 1990 chứng kiến sự quay trở về của Swing do sự quay lại của những xu hướng nhạc Dance. Một lần nữa những đôi trẻ từ Mĩ qua Châu Âu lại nhún nhảy theo âm thanh Swing của những "Big Bands". Lúc này Swing thường được biểu diễn ở quy mô nhỏ hơn.
Giữa những năm 1990 chứng kiến sự quay trở về của Swing do sự quay lại của những xu hướng nhạc Dance. Một lần nữa những đôi trẻ từ Mĩ qua Châu Âu lại nhún nhảy theo âm thanh Swing của những "Big Bands". Lúc này Swing thường được biểu diễn ở quy mô nhỏ hơn.
6 - Kansas city style:
Tiêu biểu là tay sax tiên phong Charlie Parker đến từ Kansas.
7 - Gypsy Jazz:
Bắt nguồn từ tay guitarist Django Reinhardt.
8 - Bebop:
8 - Bebop:
Phát triển từ đầu những năm 1940, và cực điểm vào năm 1945. Khởi xướng là tay sax Charlie Parker cùng tay Trumpet Dizzy Gillespie.
9 - Vocalese:
Là nghệ thuật sáng tác lời và biểu diễn theo bộ dạng lời bài hát trong những khúc solo nhạc cụ, Vocalese phát triển mạnh trong khoảng 1957-62. Người biểu diễn có thể solo hay biểu diễn cùng đoàn hát nhỏ, được hỗ trợ bởi một nhóm nhỏ hay dàn nhạc. Vocalese hiếm khi tham gia cùng những thể loại jazz khác,và không bao giờ mang được thành công về mặt thương mại, chỉ cho đến những năm gần đây. 2 nhân vật tiêu biểu được biết đến trong vai trò viết và biểu diễn lời volcalese là Jon Hendricks và Eddie Jefferson
10 - Mainstream:
10 - Mainstream:
Sau kỉ nguyên của những Big Band, khi những đoàn nghệ thuật lớn tan rã thành những nhóm nhỏ, Swing tiếp tục được trình diễn. Một vài nghệ sĩ giỏi nhất của Swing được biết đến với những cuộc biểu diễn nhạc Jazz ứng tấu của họ giữa những năm 1950, những cuộc biểu diễn mà sự hòa âm ngẫu hứng có ý nghĩa không chỉ ở cái du dương của sự thêm thắt.
Xuất hiện vào cuối thập kỉ 70 và 80, Mainstream Jazz là sự "lượm lặt" của Cool,Classic và Hardbop. Mặc dù Mainstream và Post Bop vẫn được xem là hai thể loại cùng với những thể loại khác nhưng không được gắm kết chặt chẽ với lịch sử phát triển của các thể loại nhạc Jazz
11 - Cool:
Bắt nguồn trực tiếp từ Bop vào cuối những năm 1940 và 1950, Cool là sự pha trộn mượt mà của Swing cùng Bop,giai điệu du dương cùng sự sôi nổi đã được làm nhẹ nhàng hơn. Việc biểu diễn của những đoàn múa hát nhỏ đã có lại tầm quan trọng. Nickname "West Coast Jazz" bắt nguồn từ những cuộc các tân đến từ Los Angeles, Cool trở nên phổ biến ngoài giới hạn quốc gia vào cuối những năm 1950, với những sự đóng góp đầy ý nghĩa của những nhạc sĩ và nhạc công từ East Coast.
12 - Hard Bop:
Trong bối cảnh sự phát triển của Bebop bị cản trở bởi sự ra đời của Cool, những giai điệu của Hard Bop có hơi hướng "sâu sắc" hơn Bebop, vay mượn Rhythm & Blues hay ngay cả những chủ đề Gospel (1 loại nhạc ở miền Nam nước Mĩ, được trình diễn bởi những đội ca nhà thờ, hát những bài ca vui sướng trong những buổi lễ kỉ niệm.....). Những đoạn nhạc phức tạp và biến chuyển linh hoạt hơn Bop của những năm 1940. Nghệ sĩ dương cầm Horace Silver được biết đến bởi những cuộc cách tân của ông trong Hard Bop.
13 - Bossa nova:
Một sự pha trộn giữa West Coast Cool, sự du dương của âm nhạc cổ của Châu Âu và những giai điệu đầy quyến rũ của vũ điệu Samba ở Brazil, Bossa Nova hay nói một cách chính xác là "Brazilian Jazz"(nhạc jazz của những người Brazil) tiến đến USA khoảng năm 1962. Sự phảng phất và huyền ảo nhưng đầy mê muội của những điểm nhấn từ Acoustic guitar trên giai điệu đơn giản được hát bằng tiếng Bồ Đào Nha hay tiếng Anh. Tiên phong cho Bossa Nova là 2 người Brazil Joao Gilberto và Antonio Carlos Jobim. Bossa Nova làm thay đổi không khí Hard Bop của thập kỉ 60 và Free Jazz. Bossa Nova được biết đến phổ biến hơn bởi những tay chơi West Coast Jazz như guitarist Charlie Byrd và tay sax Stan Getz.
14 - Modal:
Khi những nhóm hát nhỏ thiếu thốn trầm trọng những hướng đi mới cho sự ứng tấu, một vài nhạc công đã tìm kiếm bằng cách vượt ra ngoài khuôn khổ của "Major và Minor scales" trong West Coast Jazz. Lấy cảm hứng từ những modes của các nhà thờ trung cổ, các nhạc công đã thay đổi những quãng trong tones quen thuộc và tìm được những cảm xúc mới mẻ. Những tay solo đã có thể vượt khỏi giới hạn của "dominant keys" và biến chuyển những âm trung tâm để định hình sự hòa âm mới. Điều này có ý nghĩa đặc biệt hữu dụng với những Pianist cùng Guitarist cũng như với tay chơi Trumpet và Sax. Nghệ sĩ dương cầm Bill Evans được chú ý với những bước tiến của ông trong Modal.
15 - Free Jazz:
15 - Free Jazz:
Đôi khi để chỉ " Avante Garde" (những người đi tiên phong), những nghệ sĩ solo Free Jazz thật sự vượt ra khỏi cấu trúc của một đoàn ca múa nhỏ, mang đến cái phiêu tột đỉnh của cái tự do không ràng buộc hoàn toàn. Nếu Onette Coleman được xem là người tiên phong trong Free Jazz thì sau đó John Coltrane chắc chắn là người "lãnh đạo". Free Jazz làm nảy sinh nhiều cuộc tranh cãi rằng nó có thật sự là Jazz hay không, nơi biểu diễn Free Jazz cũng là dưới những sân khấu Jazz Underground. Một cách mỉa mai, Free Jazz càng không được thừa nhận càng tiếp tục và ảnh hưởng đến Mainstream của ngày hôm nay.
16 - Soul Jazz:
Bắt nguồn từ Hard Bop, Soul Jazz có lẽ là thể loại Jazz phổ biến nhất trong thập kỉ 60, đầy tung hứng như "chord progression" trong Bop, người nghệ sĩ solo đã đẩy màn trình diễn đến mức độ kích động. Horace Silver đã có một tầm ảnh hưởng lớn trong thể loại này. Cây Organ Hammond cũng gây nhiều chú ý cho nhạc cụ của Soul Jazz.
Vào đầu những năm 1970, thời kì "Fusion" đã đến với sự hòa trộn của những đoạn ứng tấu trong Jazz với "sinh lực" và những giai điệu mới từ nhạc Rock. Trước sự lo ngại của những người theo chủ nghĩa Jazz thuần túy, một vài nghệ sĩ Jazz đã làm những cuộc tiên phong đầy ý nghĩa khi vượt giới hạn của Hard Bop tiến vào Fusion. Cuối cùng những ảnh hưởng của công nghiệp đã thành công trong việc làm giảm giá trị của những cuộc cách tân nguyên khởi của nó. Trong khi vẫn còn những cuộc tranh cãi rằng Fusion là sự phát triển của Rock thì một số ảnh hưởng của nó vẫn sót lại trong Jazz ngày nay.
18 - Groove:
Là một nhánh của Soul Jazz. Groove đưa âm điệu của Blues và tập trung chủ yếu vào những giai điệu. Đôi khi được so sánh với thể loại "Funk", Groove tập trung cho việc giữ sự liên tục cho nhịp điệu bởi những nhạc cụ hay đôi khi là sự hoa mĩ của lời hát. Groove đầy những cảm xúc hân hoan mời gọi người nghe khiêu vũ, bất kể nó là những giai điệu Blues chậm hay những giai điệu lạc quan vui vẻ. Những đoạn solo ngẫu hứng dàn trải trong sự phụ thuộc vào nhịp điệu và nhữg âm thanh tổng hợp.
Được xem như Latin Jazz, là sự nối kết giữa chất ngẫu hứng trong Jazz và sức lan truyền mãnh liệt trong giai điệu. Nó bắt nguồn từ nghệ sĩ Trumpet - nhà soạn nhạc Mario Bauza và nghệ sĩ bộ gõ Chano Pozo, 2 người có những ảnh hưởng quan trọng đến Dizzy Gillespie (cũng như những người khác) giữa những năm 1940. Các nhạc cụ để hòa âm có thể rất phong phú nhưng tiêu biểu không thể thiếu cho thể loại này là bộ gõ gồm Timbale, Conga, Bongo và một số nhạc cụ gõ của Latin khác phối hợp với Piano, Guitar, Đàn Vibes và thường có thêm kèn cor, vocals. Aturo Sandoval, Pancho Sanchez, Chucho Valdes được biết đến như những nghệ sĩ tiêu biểu của Afro-Cuban Jazz.
http://www.youtube.c...h?v=Z5XP8OSzSLQ
19 - Post Bop:
http://www.youtube.c...h?v=Z5XP8OSzSLQ
19 - Post Bop:
Modern Mainstream hay Post Bop vẫn được biết đến và sử dụng hầu hết trong các thể loại nhạc nhưng nó không gắn liền với lịch sử phát triển của các thể loại Jazz. Bắt đầu vào năm 1979, một làn sóng mới nổi lên ở các tay chơi trong việc phả hơi thở mới vào thể loại Hard Bop của những năm 1960, nhưng tuyệt vời hơn so với sự cách tân trong hai thể loại Groove và Funk trước đây, những con sư tử trẻ trung này đã mang những kết cấu và ảnh hưởng mới cho những năm 1980 và thập kỉ 90. Những người đi tiên phong (Avant-Garde) đã cống hiến những đoạn solo đầy chất khám phá mới mẻ trong khi những nhịp điệu đa chiều ảnh hưởng của âm nhạc Carribe tạo nên thể loại nhiều màu sắc hơn Bop trước đây.
20 - Acid Jazz:
Thể loại Acid Jazz trước đây đã từng được xem là một thể loại của việc cover các loại nhạc khác. Mặc dù nó không phải là một thể loại thực sự của Jazz (phát triển theo những chuẩn mực truyền thống) thì nó vẫn quá giá trị để không thể để nó ra ngoài nhạc Jazz. Bắt nguồn từ năm 1987 từ những sân khấu khiêu vũ của Anh, nó là một loại nhạc sôi nổi được kết hợp chặt chẽ với những bài Jazz mẫu mực, hay Funk của thập kỉ 70, HipHop, Soul hay những điệu nhạc truyền thống của Latin. Acid Jazz tập trung chủ yếu vào hòa âm của các nhạc cụ, không phải là lời bài hát. Việc ít ứng tấu trong Acid Jazz đã gây ra những cuộc tranh cãi rằng thật sự Acid Jazz có phải là Jazz.
http://www.youtube.c...h?v=G87hHD6uLms
21 - Smooth Jazz:
21 - Smooth Jazz:
Bắt nguồn từ Fusion, nhưng không phải là những khúc solo mãnh liệt và sự mạnh dần đầy say mê, Smooth Jazz gây ấn tượng bằng sự tao nhã của nó. Ít có tính ứng tấu đầy ngẫu hứng cũng gây tranh cãi rằng nó có thật sự là Jazz hay không. Những nhạc cụ điện tử kĩ thuật cao cùng với những track đầy giai điệu tạo nên vỏ bọc khiêm tốn và mượt mà cho Smooth Jazz. Trong Smooth Jazz âm hưởng chung có tính chất quan trọng hơn những phần thể hiện cá nhân. Điều này đã hạn chế thể loại này trong việc trình diện "live". Nhạc cụ bao gồm đàn Keyboard điện tử, Alto hay Soprano Sax, Guitar, Bass Guitar và người chỉ huy. Smooth Jazz có lẽ đã trở thành thể loại có giá trị thương mại thật sự sau Swing.
22 - European:
Vào cuối thế kỉ 20, rất nhiều nhạc công vùng Scandinavi và Pháp cảm thấy rằng thể loại Mainstream của Jazz Mĩ càng ngày càng "lùi" về quá khứ, nên đã bắt đầu sáng tạo một thể loại mới với tên gần gũi là "European". Cũng như Acid Jazz, European phối hợp giữa Jazz truyền thống và nhạc dance. Liên kết những yếu tố từ House (một thể loại Disco điện tử có nền tảng từ Funk) và Acoustic, âm thanh điện tử, cùng những giai điệu khuôn mẫu để tạo một thể loại phổ biến và đa sắc nhất trong những loại Jazz đương thời. Những nghệ sĩ tiêu biểu của European là nghệ sĩ dương cầm người Nauy - Bugge Wesseltoft, nghệ sĩ Trumpet - Nils Petter Molvaer, nghệ sĩ dương cầm - Martial Sola và Lauren de Wilde, tay Saxo Julian Lorau.
http://www.youtube.c...h?v=S0pKg4yW6dc
23 - Modern:
23 - Modern:
Jazz hiện đại của thời nay tiếp tục phát triển, phân nhánh và pha trộn với các dòng nhạc đương đại khác. Kết hợp với pop thì có Jazz-pop như Norah Jones, kiểu buồn âm u khắc khoải thì có Patricia Barber.
